امکان‎سنجی تعمیمِ موجودات عالم هستی به تناکح نوعی لایتناهی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی ارشد دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تناکح، مسئله‎ای است محفوفِ در آراء و نظرات هستی‎شناسانۀ عرفا و فلاسفۀ مسلمان، پیرامون چگونگی شکل یافتن عوالم وجود و ازدواج اسماء و صفاتِ منطوی در مراتب هستی و نتایج حاصل از آن؛ از نقطۀ ذات واحد تا به کثیر. تلاش نوشتار پیش رو، نگرشی دیگر است، همراه با امکان‎سنجی هستی‎شناسانۀ مسئلۀ تناکح و تعمیم انواع موجودات، در سیری بی‎نهایت، که از آن به تناکح نوعی لایتناهی تعبیر شده است. در مباحث عرفانی و فلسفی، انواع موجودات هستی، علی‎الخصوص نوعِ انسانی، نمی‎تواند محدود به حالات و انواع خاص باشد؛؛ زیرا با تناکح، این انواع، مبدّلِ به انواعی دیگر یا حالات دیگر می‎گردند. پرسش نوشتار حاضر این است که آیا تناکحِ انواع تا نقطۀ لایتناهی امکان پذیر بوده؟ و در صورت امکان، چه متغیّرهایی موثر در این تناکحات است؟. روش پژوهش در یافتن به این پاسخ، امکان‎سنجی متغیّرها به‎نحو کیفی و کتابخانه‎ای است همگام با تحلیل آراء پیرامونی آن، و به لحاظ دستاورد و نتیجه، کاربردی خواهد بود. برخی متغیّرها نیز به روش تعاملی بر یکدیگر تاثیر گذارند. یافتۀ پژوهش این است که این متغیّرها با تاثیر بر یکدیگر، به‎صورت مرحله به مرحله، امکان تعمیم انواع را به تناکح نوعی لایتناهی فراهم آورده و این نگرش جدید را تثبیت خواهند کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم
اخلاقی، مرضیه، میرشکار مطلق، مسعود،مقالۀ «نقدهای علّامه حسن‎زاده آملی بر براهین «تناهی ابعاد اجسام»»، دو فصلنامۀ علمی_ پژوهشی حکمت صدرایی، دانشگاه پیام نور، تهران، 1395.
انواری، سعید، زارع شیرین کندی، محمد، «دور و کور»، دانشنامۀ جهان اسلام، جلد 18، بنیاد دائره المعارف اسلامی، تهران، 1392.
جوادی آملی، عبداللّه، تسنیم: تفسیر قرآن کریم، جلد 2، اسراء، قم، 1389.
حسن‎زاده آملی، حسن، دروس شرح فصوص الحکم قیصری، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، قم، 1387.
حسن‎زاده آملی، حسن، مسأله رتق و فتق (در معدل النهار و منطقة البروج)، مجلۀ وقف میراث جاویدان، تهران، 1377.
حسن‎زاده آملی، حسن، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، مرکز نشر فرهنگى رجاء، تهران، 1365.
خمینى، روح‏الله، تعلیقات على شرح «فصوص الحکم» و «مصباح الانس»، پاسدار اسلام، قم، 1410.
خمینى، روح‏الله، انسان‎شناسی در اندیشۀ امام خمینی، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، 1386.
خمینى، روح‏الله، شرح چهل حدیث، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، قم، 1380.
دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه. جلد 1، دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ، تهران، 1390.
سبزواری، هادی، شرح المنظومة (تعلیقات حسن زاده). جلد 1، نشر ناب، تهران، 1369.
صدر الدین شیرازی، محمد، الحکمة المتعالیة، جلد 9، مکتبة المصطفوی، قم، 1368.
صدر الدین شیرازی، محمد، الحکمة المتعالیة، جلد 7، مکتبة المصطفوی، قم، 1368.
صدر الدین شیرازی، محمد، الحکمة المتعالیة، جلد 5، مکتبة المصطفوی، قم، 1368.
صدر الدین شیرازی، محمد، تفسیر القرآن الکریم، جلد 6، بیدار، قم، 1366.
صدر الدین شیرازی، محمد، أسرار الآیات، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، تهران، 1360.
صمدی آملی، داوود، شرح مراتب طهارت، جلد 2، مؤسسۀ علمی فرهنگی نجم الدین، تهران، 1383.
صمدی آملی، داوود، شرح نهایة الحکمة، قائم آل محمد (عج)، قم، 1386.
طباطبایی، محمدحسین، نهایة الحکمة، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة، مؤسسة النشر الإسلامی، قم، 1416.
عارف اسفراینی، اسماعیل، أنوار العرفان، بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)،قم ، 1383.
قیصری، داود بن محمود، شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم، امیر کبیر، 1370.
قیصری، داود بن محمود، شرح فصوص الحکم، جلد 1، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، قم، 1382.
CAPTCHA Image