بررسی رابطهٔ نظر و عمل از منظر علامه طباطبایی(ره)

نوع مقاله : Scientific & Research

نویسنده

عضو هیئت علمی گروه حکمت عملی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

چکیده

این جُستار در پی تبیین رابطهٔ نظر و عمل در اندیشهٔ علامه طباطبایی با هدف روشن‌شدن یکی از مهم‌ترین ارکان حکمت عملی؛ یعنی رابطهٔ نظر و عمل از منظر این حکیم نوصدرایی است که با روش توصیفی و تحلیلی، ضمن واکاوی آثار علامه طباطبایی، در مواردی که ایشان به‌صورت مستقل به این مسئله وارد نشده، آن را براساس مبانی وی بازسازی کرده است. حاصل آنکه: علم از منظر علامه طباطبایی مبدأ تمام رفتار‌های انسان است. علم و عمل، امور وجودی هستند و درنتیجه، شدت علم سبب شدت عمل می‌شود. بین نظر و عمل، تعاملی دوطرفه برقرار است. علامه با تأکید ویژه بر مفهوم التفات توانسته است عصمت معصومان و نیز تحقق ملکات اخلاقی را نیز با حقیقت علم مرتبط سازد.
نوآوری‌های این جُستار عبارت‌اند از: سازمان‌دهی سخنان پراکندهٔ علامه در این بحث، اصطیاد چهار تقریر از فرایند تعامل نظر و عمل، ارائهٔ تقریری ابتکاری از تأثیر عمل بر نظر، تکمیل دیدگاه علامه با رویکرد وجودی و نیز دخالت‌دادن حقیقت اعتباریات، نمایان‌ساختن پیامد‌های این دیدگاه در علوم انسانی.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Authors retain the copyright and full publishing rights. This is an open access article distributed under Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0).

قرآن کریم
ابن‌مسکویه، احمدبن‌محمد. ابوعلی. تهذیب الاخلاق،  بیروت: بی‌نا، 1966م.
ابن‌فهد حلی، احمدبن‌محمد. عدة الداعی. بی‌جا: دار الکتاب الإسلامی، 1407ق.
ذاکری، مهدی. درآمدی به فلسفۀ عمل. تهران: سمت، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1394.
سبزواری، ملاهادی. شرح المنظومه. به‌تصحیح و تعلیق آیت‌الله حسن حسن‌زاده آملی. تقدیم و تحقیق مسعود طالبی. تهران: ناب، چاپ‌اول، 1369، 1379.
شکری، مهدی. «تأثیر گناه بر شناخت با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی». نشریۀ پژوهش‌های فلسفی کلامی، ش45 (پاییز 1388): 72-41.
صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم. الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیه الأربعه. بیروت: دار احیاء التراث، 1981م.
طباطبایی، محمدحسین. اصول فلسفۀ رئالیسم. قم: بوستان کتاب، 1387.
طباطبایی، محمدحسین. المیزان فی تفسیر القرآن. قم: اسماعیلیان، 1371.
طباطبایی، محمدحسین. بررسی‌های اسلامی. قم: بوستان کتاب، 1388.
طباطبایی، محمدحسین. نهایة الحکمه. قم: مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ‌دوازدهم، بی‌تا.
طباطبایی، محمدحسین. رسالة الإعتبارات. مندرج در مجموع رسائل علامه طباطبایی. به‌تحقیق صباح ربیعی. قم: باقیات، چاپ‌اول، 1428ق. (الف)
طباطبایی، محمدحسین. رسالة النبوات و المنامات. مندرج در مجموع رسائل علامه طباطبایی. به‌تحقیق صباح ربیعی. قم: باقیات، چاپ‌اول، 1428ق. (ب)
عبدالهی، مهدی. نظریۀ کنش جان سرل. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1402.
مصباح، محمدتقی. آموزش فلسفه. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، 1366.
نصیرالدین طوسی، محمدبن‌محمد. اخلاق ناصری. تهران: انتشارات علمیهٔ اسلامیه، 1413ق.
نوری، حسین‌بن‌محمد. مستدرک الوسائل. قم: آل‌البیت، 1408ق.
Davidson، Donald (1980). Essays on Actions and Events. New York: Oxford University Press
Ginet، Carl (1990). On Action. Cambridge: Cambridge University Press.
Goldman، Alvin Ira (1970). A Theory of Human Action. New Jersey: Princeton University Press.
Hornsby، Jennifer (1980).
Actions. London: Routledge and Kegan Paul. Wittgenstein، Ludwig (1953).
Philosophical Investigations. transl. Anscombe، G. E. M، oxford: Wiley-Blackwell
CAPTCHA Image