بررسی تطبیقی نظریه فضیلت از دیدگاه فلوطین و ملاصدرا

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمود صیدی ¹
• حسین زمانیها ²

¹ دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه شاهد

² دانشیار گروه فلسفه و حکمت دانشگاه شاهد

10.22067/epk.2024.90640.1384

چکیده

اخلاق فضیلت یکی از مهمترین شاخه های فلسفه اخلاق می باشد که آغازگر بحث های فلسفی در این مورد افلاطون می باشد. پس از او ارسطو نیز نظریه حد وسط اخلاقی را ارائه نموده است. فلوطین و ملاصدرا دو فیلسوف بزرگ الهی در حوزه فلسفه نو افلاطونی و اسلامی هستند که دیدگاههای این دو را در موارد و جهات متعددی از جمله اخلاق فضیلت می توان مورد بررسی تطبیقی قرار داد. در نظر اینان، فضیلت به دو قسم نظری و عملی تقسیم می شود که غایت فضیلت نظری در شبیه خدا یا ایده ها شدن بوده و فضایل اصلی در قسمت عملی یعنی عقل، شجاعت، شهوت و غضب یاری رسان انسان در اتصاف به فضیلت های نظری هستند. در نظر ملاصدرا و فلوطین، فضیلت نظری مرتبه والاتری از فضیلت عملی دارد ولی به کمال رسیدن در هر دو قسم در وصول به سعادت ضروری است. نظریه فلوطین در مورد چگونگی اتصاف خدا یا ایده ها به فضیلت های اجتماعی ابهام دارد ولی طبق نظر ملاصدرا موجود مجرد متصف به ویژگی های مختص موجود مادی از جمله فضایل اجتماعی نمی گردد و به گونه وحدت و بساطت واجد تمامی فضیلت های انسانی است.

کلیدواژه‌ها

• فلوطین
• ملاصدرا
• فضیلت
• خدا
• ایده
• اخلاق

موضوعات

• فلسفه و کلام اسلامی

---