The Nature of Ṣirāṭ (path) and the Reason for its Oneness in Allama Tabataba’i’s Philosophical-Theological Reading

Document Type : علمی پژوهشی

Authors

• Sajjad Mirzaei ¹
• Saeed Omidian Dehno ²

¹ Faculty member, Shahab Danesh University, Qom

² Faculty member, Qom University of Technology

10.22067/epk.2021.44183.0

Abstract

The “unity of Ṣirāṭ (path)”, whether being viewed through an intra-religious approach or an extra-religious one, is one of the requirements for the purity of Islam. Any interpretation or explanation that leads to the multiplicity of paths is logically in conflict with the purity of religion and the possibility of distinguishing right from wrong, and leads to absurdity. The present paper is a study with an affirmative approach to the “unity of the path” from the perspective of Allama Tabataba’i. After stating the problem, first the definition of the ontological, legislative and penal path from Allama’s point of view is presented and then his arguments on the unity of the path are explained. The result is that, with two philosophical reasons and three theological arguments, he has proved the unity of the path in its all three realms of creation, legislation and punishment, and consequently, has rejected the multiplicity of the path from the perspective of reason and religion. Philosophical reasons are: 1. the Simple Reality is everything (theology); 2. unity of efficient causes and final causes; and theological reasons are: 1. conformity of legislation and creation (cosmology); 2. the unity of the specific truth of human being (anthropology); 3. the rational implication between the oneness of the Almighty Lord with the unity of the path.










The "unity of sirat", both inter-religious and extra-religious, is one of the purest elements of the Islamic religion. Any interpretation or conception that leads to a plurality of righteousness is logically at odds with the purity of religion and the possibility of distinguishing between right and wrong and leads to Backward argument.The present study is an exploration of the positive approach to the "unity of righteousness" from the view point of Tabatabai.After proposing the subject, first the definition of formative, anatomical and peculiar terms is presented from Allama's view point and then the Allameh's argument on the unity of will is explained. The result is that he has two philosophical reasons: (1) the very existence of the whole being (theology); (2) the unity of the causal and the ultimate causes; and (3) theological reasons (1) the conformity of the anatomy and the (cosmology); 3) Intellectual Implications of the Unity of the Supreme Rabbi with the Unity of the Sacrament The unity of the savior in all three domains of evolution has been proved, explicated, and punished, and consequently, the plurality of the saint has been rejected from the standpoint of reason and religion.









 

Keywords

• Ṣirāṭ (path)
• multiplicity
• unity
• Allama Tabataba’i

Main Subjects

• Islamic Philosophy and Kalam

---

References

ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارصادر، چاپ سوم، 1414ق.

جوادی آملی، عبد الله، اسرار الصلوة، قم، نشر اسراء، چاپ چهارم، 1387.

جوادی آملی، عبد الله، دین شناسی، قم، اسراء، تصحیح مصطفی پور، چاپ پنجم، 1387.

جوادی آملی، عبد الله، عین نضاخ(تحریر تمهید القواعد)، قم، اسراء، تحقیق پارسانیا، 1387.

جوادی آملی، عبد الله، رحیق مختوم، تحقیق پارسانیا، جلد دوم، قم، اسراء، چاپ سوم، 1386.

جوادی آملی، عبد الله، سرچشمة اندیشه، تحقیق رحیمیان، جلد3، قم، اسراء، چاپ پنجم،1386.

جوادی آملی، عبد الله، توحید در قرآن، قم، اسراء، 1383.

جوادی آملی، عبد الله، تسنیم (تفسیر قرآن کریم)، قم، اسراء، تحقیق علی اسلامی، چاپ پنجم، 1388.

جوادی آملی، عبد الله، صورت و سیرت انسان، قم، اسراء، تحقیق غلامعلی امین دین، چاپ دوم،1381.

جوادی آملی، عبد الله، فلسفة حقوق بشر، قم، اسراء، چاپ ششم، 1389.

چالمرز، آلن اف، چیستی علم، ترجمه سعید زیبا کلام، تهران، نشر سمت، چاپ نهم، 1387.

حسنی کرقند، ایرجی­‌نیا و خادم زاده، «انتظار بشر از دین و انتظار دین از بشر دو ظهور حقیقت واحده»، فصلنامه تحقیقات کلامی، شماره 24، 19 صفحه (69-88)، 1398.

خسرو پناه، عبدالحسین، کلام جدید با رویکرد اسلامی، قم، دفتر نشر معارف، چاپ دوم، 1390.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، نرم افزار جامع التفاسیر مرکز نور، 1412ق.

سبحانی، جعفر، الأسماء الثلاث، قم، مجموعه آثار مؤلف، مرکز تحقیقات کامپیوتری نور، بی‌­تا.

سبحانی، جعفر، الإلهیات (4 جلدی)، قم، مجموعه آثار مؤلف، مرکز تحقیقات کامپیوتری نور، بی­‌تا.

سروش، عبدالکریم، «صراط­‌های مستقیم»، مجله کیان، سال7، شماره 36 ، تهران، (15 صفحه، 2-16)، فروردین و اردیبهشت 1376.

صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیة الاربعة، با حاشیه علامه طباطبایی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، بی‌تا.

صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم، تفسیر القرآن الکریم، تحقیق محمد خواجوی، قم، بیدار، چاپ دوم، 1366.

طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، نشر اسماعیلیان، 1371.

طباطبایی، محمد حسین، بدایة الحکمة، قم، مؤسسه نشر اسلامی، تصحیح عباس­علی زارعی، 1422ق.

طباطبایی، محمد حسین، نهایة الحکمة، قم، مؤسسه نشر اسلامی، تصحیح عباس­علی زارعی، 1420ق.

طباطبایی، محمد حسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران، نشر صدرا، چاپ دوم، 1364.

طباطبایی، محمد حسین، مجموعه رسائل، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، 1387.

طباطبایی، محمد حسین، مرزبان وحی و خرد، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، 1381.

طباطبایی، محمد حسین، شیعه در اسلام، قم، بوستان کتاب، چاپ پنجم، 1388.

طباطبایی، محمد حسین، تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن، تصحیح اصغر ارادتی، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، چاپ اول، بی­‌تا.

طباطبایی، محمد حسین، الرسائل التوحیدیة، بیروت، مؤسسة النعمان، بی­‌تا.

طباطبایی، محمد حسین، توحید علمی و عینی، مشهد، علامه طباطبایی، چاپ دوم، بی‌­تا.

طباطبایی، محمد حسین، مقالات تأسیسیة فی الفکر الاسلامی، بیروت، مؤسسة ام­القری، چاپ دوم، بی‌­تا.

طباطبایی، محمد حسین، برهان، قم، بوستان کتاب، چاپ دوم، 1387.

عبودیت، عبدالرسول، «تطابق عوالم»، مجله معرفت فلسفی، شماره3، 34 صفحه(88-55)، 1383.

کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح غفاری، تهران، دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، 1407ق.

گیلیس، دانالد، فلسفه علم در قرن بیستم، ترجمه حسن میانداری، تهران، نشر سمت، چاپ اول،1381.

مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، قم، مرکز تحقیقات علوم کامپیوتری نور.

مجلسی، علامه محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.