Reidentifying the Author of the Treatise al-Aṣl al-aṣīl and Introducing His Works and Opinions

Document Type : علمی پژوهشی

Authors

1 Associate Professor, Ferdowsi University of Mashhad

2 Assistant Professor, Ferdowsi University of Mashhad

Abstract

A small treatise on “the rule of one” (qāʿida al-wāḥid)- which denotes that from one, only one thing can emerge- and its various accompaniments was written in the eleventh century AH. It is questioned in various aspects such as its exact title and the name of its author. This treatise was corrected and published in 1386 SH. However, by examining the manuscripts and through content analysis of its text and its comparison with another work of the author, it can be conclusively claimed that the author is a physician at the court of Shah Abbas II, Muḥammad Saʿīd Ṭabīb, son of Muḥammad Bāqir known as Ḥakīm Kūchak. The author has works in medicine, poetry, and philosophy, but unfortunately some of his works have been published in the name of others, like Dīvān-e sheʿr and Kelīd-e behesht which are attributed to Qāḍī Saʿīd Qumī and al-Aṣl al-aṣīl which is attributed to Mullā Rajab Alī Tabrīzī. The only published work in his name is Mathnawī Khorshīd wa Mahpāreh. So far, three of his medical treatises on diarrhea, dissection of the bones of the head and jaw, and fever have been identified. Some of his views are as follows: homonymity of existence, apophatic theology, impossibility of knowing God’s Essence, refuting motion in substance, suddenness of motion, negating purpose from Divine acts, refuting mental existence, the ontological priority of essence, negating physical origination of the soul, and refuting renewal of archetypes.

Keywords

Main Subjects


ابن‌بابویه، محمد‌بن‌على، علل الشرائع، چ1، قم: کتاب‌فروشى داورى، 1385.
افندى، عبدالله‌بن‌عیسى‌بیگ، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، به‌تحقیق احمد حسینى اشکورى، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، 1431ق.
آشتیانی، جلال‌‌الدین، منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1378.
آقابزرگ طهرانى، محمدمحسن، الذریعة إلى تصانیف الشیعة، بیروت: دارالأضواء، 1403ق.
آقابزرگ طهرانى، محمدمحسن، طبقات أعلام الشیعة، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1430ق.
حائری مازندرانی، محمدصالح، حکمت بوعلی سینا، به‌تصحیح حسن فضائلی، تهران: علمی، 1362.
حسینی خاتون آبادی، عبدالحسین، وقایع السنین و الاعوامة، تهران: کتاب‌فروشی اسلامی، 1352.
حسینی طهرانی، سیدمحمدحسین، نورمجرد، مشهد: علامه طباطبایی، 1395.
خوانسارى، محمدباقر‌بن‌زین‌العابدین،‏‏ ‏روضات الجنات فی أحوال العلماء و السادات، به‌تحقیق اسدالله اسماعیلیان، قم: دهاقانى( اسماعیلیان)، 1390ق.
درایتی، مصطفی، فهرستگان نسخه‌های خطی ایران (فنخا)، چ1، تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران، 1390.
درایتی، مصطفی، فهرست‌وارۀ دستنوشت‌های ایران، تهران: کتابخانۀ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، 1389.
رازی تهرانی، قوام‌ الدین محمد، عین الحکمة و التعلیقات، به‌تصحیح علی اوجبی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1378.
روضاتی، محمدعلی، دومین دو گفتار، اصفهان: مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزۀ علمیۀ اصفهان، 1393.
شیخ بهایى، محمدبن‌حسین، منهاج النجاح فی ترجمة مفتاح الفلاح، ترجمۀ علی‌بن‌طیفور بسطامى، به‌تحقیق و تصحیح حسن‌ حسن‌زاده آملى، چ6، تهران: حکمت‏، 1384.
صبا، مولوی محمدمظفرحسین، تذکرۀ روز روشن، به‌تصحیح محمدحسین رکن‌زاده آدمیت، تهران: کتابخانۀ رازی، 1343.
صدرالدین شیرازى، محمد‌بن‌ابراهیم، شرح اصول الکافی، به‌تحقیق و تصحیح محمدخواجوى، چ1، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگى، 1383‏.
طبیب قمی، میرزامحمدسعید، خورشید و مهپاره، به‌تصحیح حسن ذوالفقاری و جلیل اصغریان رضایی، تهران: چشمه، 1388.
علامه حلى، حسن‌بن‌یوسف‌، نهج الحق و کشف الصدق، چ1، بیروت: دارالکتاب اللبنانی، 1982م.
فیض کاشانی، محمدبن‌شاه‌مرتضی، دیوان فیض کاشانی در مجموعه کلیات علامه ملامحمدمحسن فیض کاشانی، قم: اسوه، 1381.
قاضی سعید قمی، محمدسعید، کلید بهشت، به‌تصحیح و تعلیق سیدمحمد مشکوة، تهران: الزهراء، 1362.
قاضى سعید قمى‏، محمدسعید، دیوان اشعار قاضى سعید قمى، به‌تصحیح امیربانو کریمی، تهران: دانشگاه تهران، 1383.
قاضى سعید قمى‏، محمدسعید، شرح الاربعین‏، به‌تصحیح و تحقیق نجفقلى حبیبى،‏ تهران: میراث مکتوب‏، 1379.
قاضى سعید قمى‏، محمدسعید،«نامه به فیض کاشانی و درخواست راهنمایی در سیروسلوک؛ مکاتبات میرزامحمدسعید قمی با فیض کاشانی»، به‌تصحیح مدرسی طباطبائی، مجلۀ وحید، شمارۀ ۵، شهریور ۱۳۵۲ از صفحات 667-678.
کلینى، محمدبن‌یعقوب، الکافی، به‌تحقیق و تصحیح دارالحدیث، چ1، قم: دارالحدیث، 1429ق.
میرفندرسکی، میرقاسم، رسالۀ صناعیه، به‌تصحیح و مقدمه و حواشی علی‌اکبر شهابی، مشهد: انتشارات فرهنگ خراسان، 1317.
ناجی نصرآبادی، محسن، فیض نامه، به اهتمام ابوالقاسم نصیبی، تهران: مدرسۀ عالی شهید مطهری، 1387.
نسخه‌های خطی کتابخانۀ آستان قدس رضوی، شماره‌های 316؛ 11358؛ 21245؛ 39452.
نسخه‌های خطی کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، شماره‌های 700285؛ 8880؛ 86009؛ 3152؛ 1072؛ 8942.
نسخه‌های خطی کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، شماره‌های 8742؛ 374؛ 2444؛ 4602؛ 7007.
نسخۀ خطی کتابخانۀ ملک، شمارهٔ 4639.
نسخه خطی کتابخانه آیة الله فاضل خوانساری، شماره نسخه: 8/245
نصرآبادی، میرزامحمدطاهر، تذکرۀ نصرآبادی، تهران: چاپخانۀ ارمغان، 1317.
واحد تبریزی، رجبعلی، اصول آصفیة، به‌تصحیح حسن اکبری بیرق و عزیز جوان‌پور هروی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1387.
CAPTCHA Image