Critical Renovation and Analysis of “The Pattern for Understanding Religion” in ‘Allāma Majlisī’s Thought

Document Type : علمی پژوهشی

Author

• Mahdī Ganjvar

Isfahan University

10.22067/philosophy.v49i2.62520

Abstract

‘Allāma Muhammad Bāqir Majlisī is regarded as one of the greatest revivers of the Shi’a hadith and among the matchless and successful promoters of Imamiyya theology in Isfahan school of thought. Irrespective of the legal and hadith innovation and services of this
Shi’a scholar, his epistemological poetry collection is blended with lasting achievements in theology and religious studies. Unfortunately, however, this dimension of Majlisī’s thought has been of less interest to the researchers in comparison to his hadith dimension.
With respect to this research vacuum, the present writing is intended to undertake to renovate and provide a pattern of understanding religion in his theological thought. Among the most important findings of this research is regarded to be the critical reappraisal and analysis of the epistemological components and elements of this pattern such as: traditionalism and regarding tradition as prior to intellect; paying attention to the paradigm and peripheral atmosphere of issuance of text and speech; necessity for loyalty to the text with minimal approach in adopting ta’wīl as a method; conventional realization of the language of religion, and the principle of conscious control of preconception in the process of understanding. However, since Majlisī’s pattern and style of traditionalism has not been free from methodological deficiencies, for removing this deficiency and completing and expurgating his perception pattern, the author has
presented and expounded adoption of the discursive approach and the principle of authenticity and validity of intellect as one of the basic components in the dialectics of understanding religion.

Keywords

• Allāma Majlisī
• pattern of understanding religion
• traditionalism
• ta’wīl
• language of religion
• intellect

---

References

قرآن کریم.

استرآبادی، محمد امین، الفوائد المدنیه، قم: مؤسسه نشر اسلامی، 1426 ق.

انتظام، محمد، پیش‌فرض‌های فلسفی در علم اصول، قم: بوستان کتاب، 1384.

ایران نژادپاریزی، مهدی، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: نشر مدران، 1382.

آزادکشمیری، محمدعلی، نجوم السماء فی تراجم العلماء (شرح حال علمای شیعه قرن‌های یازدهم و دوازدهم و سیزدهم هجری قمری)، تصحیح: میرهاشم محدث، تهران: امیرکبیر، 1382.

بوکای، موریس، مقایسه‌ای میان تورات، انجیل، قرآن و علم، ترجمه ذبیح الله دبیر، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1364.

تمیمی‌آمدی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1366.

جرجانی، علی بن محمد، التعریفات، تهران: ناصر خسرو، 1370.

جوادی آملی، عبدالله، فلسفه الهی از منظر امام رضا (ع)، ترجمه: زینب کربلایی، قم: اسراء، ۱۳۸۳‬.

دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، زیر نظر دکتر محمد معین، تهران: موسسه لغت نامه، 1341.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن، تحقیق صفوان عدنان، بیروت: دارالعلم، 1416 ق.

رشاد، علی اکبر، دین پژوهی معاصر، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1382.

شاکرین، حمیدرضا، مبانی و پیش انگاره‌های فهم دین، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1390.

صالح، صبحی، دراسات فی فقه اللغه، بیروت: دار العلم للملایین، 2000 م.

صدر، محمد باقر، اقتصادنا، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، 1411 ق.

صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1410 ق.

طباطبائی، محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1374.

طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، قم: مطبعه حاج احمدآقا، 1321.

طوسی، محمدبن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، بی‌تا.

فقهی زاده، عبدالهادی، علامه مجلسی و فهم حدیث، قم: بوستان کتاب، 1389.

قاضی عیاض، عیاض بن موسی، الشفاء بتعریف حقوق المصطفی، بیروت: دارالفکر، 1409 ق.

القرضاوی، یوسف، کیف نتعامل مع السنه النبویّه، القاهره: دار الشروق، 1421 ق.

کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1365.

گرجی، ابراهیم و سجاد برخورداری، مبانی روش تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: نشر ثالث، 1388.

مجتهدشبستری، محمد، هرمنوتیک قرآن و سنت، تهران: طرح نو، 1379.

مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، «رساله درباره حکما، اصولیین و صوفیه» چاپ شده در جعفریان، رسول، دین و سیاست در دوره صفوی، تهران: انتشارات انصاریان، 1370، صص 260 - 267.

مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی ، السماء و العالم، ترجمه محمد باقر کمره‌ای، تهران: اسلامیه، 1374.

مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی ، بحارالانوار الجامعه لدرر أخبار الائمه الاطهار، بیروت: مؤسسه الوفاء، 1404 ق.

مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی ، حق الیقین، تهران: اسلامیه، 1357.

مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی ، رساله الاعتقادات، تحقیق مهدی رجایی، اصفهان مکتبه العلامه المجلسی، 1409 ق.

مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی ، عین الحیاه، تهران: نشر رشیدی، 1375.

مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی ، مرآه العقول، فی شرح اخبار آل الرسول، شرح کتاب الکافی لثقه الاسلام الکلینی، تصحیح مرتضی عسگری، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1356.

مسعودی، عبدالهادی، روش فهم حدیث، تهران: انتشارات سمت، 1384.

مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، جلد سوم، 1360.

مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، قم و تهران: انتشارات صدرا، 1381.

معرفت، محمدهادی، تاریخ قرآن، تهران سمت، 1381.

نصیری، علی و محمد عابدی میانجی، معرفت قرآنی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1387.

وحید بهبهانی، محمدباقر بن محمداکمل، فوائد الحائریه، قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1415 ق.

یوسفیان، حسن و احمدحسین شریفی، عقل و وحی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1385.