Comparative Study of Dream and Fantasy in Views of Mulla Sadra and Allame Tabatabai

Document Type : علمی پژوهشی

Author

• ala torani

alzahra univercity

10.22067/philosophy.v51i1.54234

Abstract

In light of their transcendental approach to the world of dreams, Sadr-ol-Mote'allehin Shirazi and Allameh Tabatabai have considered dream world as one of the undeniable realms of existence, while adopting an interpretive and philosophical outlook in discussing its nature. 
According to this approach, the world in which one enters during dream is called Barzakh or imaginal world, which is spiritual in nature. As human senses represent apertures to the visible world, the imagination faculty of man serve as a window to this world.
However, the separation of the soul from body and the roaming of the soul in the imaginal world or reason proportionate to its value and potentials, are the most important features cited by Allameh in explaining the process of sleep. He raises it as a proof for the otherness of the soul and body and the abstract nature of the material and dream world. Allameh has discussed this issue in his interpretation of Quranic verses.

Keywords

• Dream-world example
• think
• Mulla Sadra
• Allameh Tabatabaei

---

References

ارشد ریاحی، علی و فاطمه زارع، «بررسی تطبیقی رؤیا از منظر ابن عربی و ملاصدرا»، مطالعات اسلامی ـ فلسفه و کلام، سال 45، شماره پیاپی 90، بهار و تابستان 92.

اعوانی، شهین، «صدرالدین شیرازی و مسئله نفس و معاد»، مجموعه مقالات همایش ملاصدرا، تهران، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1383.

پهلوانیان، احمد، رابطه نفس و بدن از نظر ملاصدرا، قم، بوستان کتاب. 1387.

خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، انتشارات ناهید، چاپ دوم، 1381.

صانع پور، مریم، تجرد خیال در حکمت متعالیه، تهران، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1388.

صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الاسفار اربعه، ج 4، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی، چاپ پنجم، 1999 م.

صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیه فی الاسفار الاربعه، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، 2002 م.

صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، المبدأ و المعاد، مقدمه و تصحیح جلال الدین آشتیانی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۲۲ ق.

صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، شرح اصول الکافی، (کتاب فضل العلم و کتاب الحجه)، تصحیح محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1367.

صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، شواهد الربوبیه، ترجمه علی بابایی، انتشارات مولی، 1387.

صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، شواهد الربوبیه، تصحیح جلال الدین آشتیانی، مشهد، المرکز الجامعی للنشر، 1981 م.

صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، عرشیه، ترجمه غلامحسین آهنی، بی‌جا، بی‌نا، 1341.

صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، مفاتیح الغیب، ترجمه محمد خواجوی، تهران، انتشارات مولی، چاپ دوم، 1371.

طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامه مدرسین حوزه علمیه قم، 1363.

طباطبایی، محمد حسین، نهایة الحکمة، تعلیق و تصحیح عباسعلی زارعی سبزواری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1423 ق.

لقمانی، احمد، «پژوهشی درباره خواب، رؤیا، تعبیر»، پیام زن، شماره 105، آذر 1379 و شماره 108، اسفند 1379.

مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الانوار، قم، نشر فقه، 1385.

محقق، محمد باقر، خواب و بیداری و خواب دیدن از نظر علمی و دینی، انتشارات بعثت، چاپ دوم، 1368.

مصباح یزدی، محمد تقی، شرح جلد هشتم الاسفار الاربعه، جزء 2، قم، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی،1380.

مصباحی، محمد، «نزدیک شدن به خیال در دیدگاه ملاصدرا از منظر فلسفه پست مدرنیسم»، مجموعه مقالات همایش بزرگداشت صدرالمتألهین، 1379.

مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، 1374