Similitude from the Viewpoint of Ghazālī and Avicenna

Document Type : Original Article

Authors

Abstract

Relying on and refuting some viewpoints of the theosophists concerning God as being Creator, Ghazālī contravenes the similitude between the Exalted God and the creatures, since he believes that according to these arguments and the analysis he makes on the causality and the causal necessity, the world cannot be Divinely made. He examines this contravention in terms of action, actor, and the common mode between the action and the actor. According to Avicenna and given that his argument about qā‘ida al-Wāhid (principle of oneness = the principle that from one, no more than one can issue forth) is based on similitude, it can be said that he accepts this principle as the rational rule by the way of qā‘ida al-wāhid; however, considering his viewpoint concerning the heterogeneousness of existences, he cannot be viewed as believing in similitude between the Creator and the created.

Keywords


آشتیانی، جلال‌الدین، منتخباتی از آثار حکمای ایران (از عصر میرداماد و میرفندرسکی تا زمان حاضر، قسمت اول، تحقیق و تعلیق سید جلال‌الدین آشتیانی، قسمت دوم از هانری کربن، انستیتو ایران و فرانسه پژوهشهای علمی در ایران، تهران، 1351.
آشتیانی، جلال‌الدین، نقدی بر تهافت الفلاسفه غزالی، چاپ 2، بوستان کتاب، مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، قم، 1325.
آشتیانی، میرزا مهدی، اساس التوحید، انتشارات مولی، 1330.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین، قواعد کلی در فلسفه اسلامی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات (جزء ثانی در علم ماقبل الطبیعه)، مع شرح المحقق نصیرالدین طوسی، مطعبه الحیدری، تهران.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاه من الغرق فی بحر الضلالات، ویرایش محمد تقی دانش پژوه، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران، 1379.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، مباحثات، تحقیق و تعلیقه بیدارفر، اول، بیدار، قم، 1413 ق.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الهیات شفاء، تحقیق الاب القنواتی و سعید زائد، تقدیم. ابراهیم مذکور، مکتبــه آیه الله مرعشی نجفی، 1404 ق.
ابن‌رشد، اکشف عن مناهج الادله فی عقائد المله، دارالمکتبه التربیه، بیروت.
اکرمی، موسی، ملاصدرا و مطالعات تطبیقی، «تبیین اصل علیت در فلسفه اصالت وجود صدرایی»، چاپ اول، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1380.
ارسطو، فی السماء والاثار العلویه، تحقیق عبدالرحمن بدوی، الطبعه الاولی، مکتبه النهضه المصریه، قاهره، 1961
بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، تصحیح و تعلیق مطهری، انتشارات دانشکده الهیات و معارف اسلامی، 1349.
جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم، چاپ 2، اسراء، 1382.
حاجیان، مهدی، «مبانی قاعده الواحد و اصل سنخیت»، نقد و نظر، دوره یازدهم، شماره اول و دوم.262-278 .
حلی، جمال الدین ابی‌منصور، کشف المراد، چاپ سنگی، 1312.
خادمی، عین الله، علیت از دیدگاه فیلسوفان مسلمان و تجربه گرا، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، بوستان کتاب، قم، 1380.
رازی، فخرالدین محمد، مباحث المشرقیه فی علم الالهیات و الطبیعات، مکتبه الاسری، طهران.
راس، دیوید، ارسطو، ترجمه مهدی قوام صفری، فکر روز، تهران، 1377.
صدرالدین شیرازی، الاسفار الاربعه، انتشارات مصطفوی، قم، 1368 ه. ش
طاهری، صدرالدین، علیت در دیدگاه اشاعره و هیوم، چاپ اول، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1376.
طباطبائی، محمدحسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، پاورقی به قلم استاد مطهری، چاپ 8، انتشارات صدرا،1374.
طباطبائی، محمدحسین، نهایه الحکمه، چاپ اول، 1367.
طوسی، خواجه نصیرالدین، الاشارات و التنبیهات، مع الشرح للمحقق نصیرالدین محمدبن محمدبن الحسن الطوسی وشرح الشرح للعلامه قطب الدین محمدبن محمدبن ابی جعفر الرازی، طبع الاول، مع نشرالبلاغه قم، 1357 ه.
غزالی، ابوحامد، تهافت الفلاسفه، تحقیق و تقدم الدکتور سلیمان دنیا، الطبعه دارالمعارف.
غزالی، ابوحامد، مجموعه الرسائل «قواعد العقاید فی التوحید»، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان.
فارابی، مجموعه رسائل، چاپ حیدرآباد، بی‌جا
قدردان قراملکی، محمد حسین، اصل علیت در فلسفه و کلام، چاپ اول، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
مصباح یزدی، تعلیقه بر نهایه الحکمه، الطبعه الاولی، فی طریق الحق، ایران-قم، 1405 ه.
یثربی، سید یحیی، «نقدی بر قاعده الواحد واصل سنخیت»، نقد و نظر، دوره دهم، ش اول و دوم. 251-264
CAPTCHA Image