بررسی نقش نظام مفاهیم سهروردی در مسئلۀ ارتباط میان ذات و صفات نورالانوار

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اصفهان

2 شیراز

چکیده

این نوشتار به دنبال بررسی جایگاه و نقش نظام مفاهیم سهروردی، یعنی تقسیمات معقول اولی و ثانی در باب مسئله ارتباط ذات و صفات نورالانوار است تا از این رهگذر، دیدگاه فلسفی وی را بر اساس شالوده و محکمات تفکرش تبیین نماید. عبارات سهروردی در این باره به صورت‌های مختلفی بیان و تفسیر شده، برخی دالّ بر اثبات عینیت ذات با صفات نورالانوار و برخی دیگر منکر آن است. عدم تفکیک مفاهیم و معقولات ثانی منطقی و فلسفی در فلسفه سهروردی و معیارهایی که در مورد اعتبار مفاهیم ارائه می‌کند، اعتقاد به عینیت ذات و صفات نورالانوار را با خدشه‌ای جدی مواجه می‌سازد.

کلیدواژه‌ها


ابراهیمی دینانی، غلامحسین، اسماء و صفات حق، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ سوم، 1386.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین، قواعد کلی فلسفی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوم، 1366.
ابن سینا، حسین‌ بن ‌عبدالله، الالهیات من کتاب الشفاء، تحقیق: حسن حسن زاده آملی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1376.
ابن سینا، حسین‌ بن ‌عبدالله، المباحثات، تحقیق: محسن بیدارفر، قم: بیدار، 1371.
احمدوند، معروف‌علی، رابطه ذات و صفات الهی، قم: موسسه بوستان کتاب، مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1389.
اسماعیلی، مسعود، «مفاهیم فلسفی از دیدگاه سهروردی»، پژوهش‌های فلسفی- کلامی، شماره 50، زمستان 90، صص 5- 32
بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، تصحیح: مرتضی مطهری، تهران: دانشگاه تهران، 1349.
جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم، قم: مرکز نشر اسراء، 1375.
سهروردی، یحیی بن حبش، سه رساله از شیخ اشراق، الالواح العمادیه، کلمه التصوف، اللمحات، تصحیح: نجفقلی حبیبی، تهران: انجمن فلسفه و حکمت، 1397.
سهروردی، یحیی بن حبش، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، (4 جلد)، تصحیح و مقدمه: هانری کربن و سید حسن نصر و نجفقلی حبیبی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوم، 1375.
صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، بیروت: داراحیاء التراث، چاپ سوم، 1981 م.
صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم، الشواهد الربوبیه فی مناهج السلوکیه، مشهد: المرکز الجامعی للنشر، 1360.
طباطبایی، محمد حسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران: انتشارات صدرا، چاپ دوم، 1364.
علامه حلی، حسن بن یوسف، کشف المراد فی تجرید الاعتقاد، آیه الله حسن‌زاده آملی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی، چاپ چهارم، 1413 ق.
غفاری، محمد خالد، فرهنگ اصطلاحات آثار شیخ اشراق، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ اول، 1380.
فارابی، محمد بن محمد، الکمال الفلسفیه، تحقیق: جعفر آل یاسین، بیروت: دارالمناهل، 1413 ق.
فارابی، محمد بن محمد، کتاب الحروف، تحقیق: محسن مهدی، بیروت: دارالمشرق، بی‌تا.
فنایی اشکوری، محمد، معقول ثانی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، 1375.
قطب الدین شیرازی، محمود بن مسعود، شرح حکمه الاشراق، تهران: حکمت، 1391.
قوشچی، علی بن محمد، شرح تجرید العقاید، قم: منشورات رضی، بیدار، عزیزی، بی‌تا.
مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، چاپ دوم، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، 1366.
مصباح یزدی، محمدتقی، شرح اسفار، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1380.
مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، چاپ هشتم، قم: صدرا، 1372.
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، تجرید الاعتقاد، تحقیق: حسینی جلالی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی چاپ اول، 1407 ق.
هروی، محمد شریف، انواریه (ترجمه و شرح حکمه الاشراق سهروردی)، مقدمه: حسین ضیائی، تهران: امیر کبیر، 1363.
یزدان‌پناه، یدالله، حکمت اشراق: گزارش، شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهاب الدین سهروردی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، 1389.
CAPTCHA Image